Της αλυπίας η χώρα

Ο Αθάνατος Μπάρτφους» ή Τι απέμεινε από τη γλώσσα ενός επιζώντα   Αφωνία, και πάλι, ευρύχωρο, ένα σπίτι -: έλα, πρέπει να το κατοικήσεις. … Οξύτερος από ποτέ ο αέρας που απέμεινε: πρέπει   να αναπνέεις, να αναπνέεις, και να είσαι εσύ .   PAUL CELAN , Μακριά, Γλωσσικό πλέγμα , μτφρ.Ιωάννα Αβραμίδου, Άγρα 2012   Η ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΟΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ Ή ΕΠΙΖΩΝΤΑ «Ο Αθάνατος Μπαρτφους» του Aharon Appelfeld εκδόθηκε το 1988 και μεταφράστηκε από τα εβραϊκά από την Μάγκυ Κοέν για τις εκδόσεις Άγρα το 2022. Δεν είναι ένα βιβλίο που μιλά για το Ολοκαύτωμα, γιατί αυτό απουσιάζει ως περιγραφή συνειδητά. Ενώ υπάρχει ασφαλώς ως σκιά. Υπάρχει κυρίως ως γλώσσα -ως απουσία γλώσσας- καθώς διαπιστώνει κανείς ότι ο επιζών απώλεσε τη γλώσσα του, αν και κέρδισε τη ζωή του. Τη ζωή του επιφανειακά μόνο . την ουσία της ζωής την έθαψε μέσα στη Σοά , σε αυτή την ολοσχερή καταστροφή , η λέξη που χρησιμοποιούν οι Εβραίοι για το Άουσβιτς ή το Ολοκαύτωμα. «Για τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργ

Με αφορμή ένα ταξίδι που θα συνέβαινε, έπιασα στα χέρια μου ένα βιβλίο, χαρισμένο εδώ και μια εικοσαετία από τον εκδότη της Τροχαλίας, Γρηγόρη Τρουφάκο. Ήταν από τα αδιάβαστα, εκείνα που χρόνια σε αναμένουν στο ράφι. Τώρα, το ταξίδι - ένα ακόμη ταξίδι στην Πόλη, επέβαλε να σταθεί κανείς πιο υποψιασμένος απέναντι στον τόπο. Κι αφ' ότου επιστρέφει κανείς, υπάρχει ένας τρόπος πάλι να συνεχίσει το ταξίδι. Ή και να μην ταξιδέψει καθόλου, ο τρόπος είναι ο ίδιος. Το κατάστρωμα του ανοιχτού βιβλίου. Ο Ευελπίδης κατεβάζει από τα σοφίτα τα ανεπιστρεπτί της μνήμης. Διασώζει έναν χρόνο και έναν τρόπο. Μια ολόκληρη ζωή εν κινήσει, όπως ήταν η Πόλη τότε, μ' όλο τον υπόκωφο φόβο να γίνεται πραγματικός τρόμος στο τέλος. Έχεις διαρκώς τη βεβαιότητα του ραγισμένου ονείρου, σε αυτό το αλώνι περπατάς,  ακόμα και τα πρόσωπα, τα πραγματικά, ανυποψιάστοι περαστικοί, δουλικά, εργάτες, και άλλα επιφανή, είτε ακινητούν με τραβηγμένο πρόσωπο μέσα στη στιγμή που τα διέσωσε είτε διασχίζονται από μια επίκτη

ΕΙΜΑΣΤΕ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ή ΤΑ ΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ «Σκεπής» Τελειώνοντας τη «Σκεπή» του Πέτρου Κουτσιαμπασάκου τρεις μήνες σχεδόν πριν. Και να μην έχει ακόμα γαληνέψει στα ράφια των αναγνωσμάτων που έχουν μέσα μου αναπαυτεί. Κάθε λίγο και λιγάκι να επιστρέφει στη σκέψη. Σαν ένα κομμάτι που εκκρεμεί ατακτοποίητο. Ανοικονόμητη, προσδοκώσα, με μια επίμονη αναμονή να μιληθεί. Και τότε αρχίζει ο δικός μου δρόμος προς την επιστροφή σε αυτήν. «Η Σκεπή» είναι μία δέσμη διηγημάτων. Το καθένα υπάρχει ως λυρικός -γήινος πολύ γήινος- αναβαθμός, ένα σκαλί   που ανεβάζει, οδυνηρά κάποτε -λυτρωτικά- στο επόμενο. Σταματάς για ώρα, μπορεί και μέρες, στο κάθε ένα από αυτά. Ως να στραγγίξει η αιφνίδια αίσθηση, ως να κατακάτσει η πάλλουσα, ανόθευτη, ανάγνωση. Μια σπάνια ανάγνωση, μετρημένη, χαμηλών νεφώσεων διάγνωση. Συχνά το ακούς, δεν το διαβάζεις απλώς, το ακούς να σου το διαβάζει ο ίδιος. Γίνεσαι ο Απέναντι στο ομώνυμο διήγημα, να ακούς, και γύρω να λυσσομανά ο πόλεμος ο επιστήθιος της κάθε μέρας: «Η φωνή της μ