Της αλυπίας η χώρα

  το χωραφάκι της αγάπης Όταν έφυγε ο καιρός των παραμυθιών, ήρθαν τα παραμύθια. Εκεί που άδειαζε, εκεί γέμιζε. Πανσέληνα πράματα. Ήρθαν και πάλι τα δέντρα, τα πουλιά, τα ζώα, ένας σκαντζόχοιρος, το φιδάκι, ένας λύχνος, οι γάτες πρώτες και καλύτερες, ήρθαν άνθρωποι αργασμένοι και άνθρωποι της πόλης, ήρθαν τα παιδιά. Ήρθε η Ελαφοκυράνη. Η Πορφυρένια. Η ελιά στο πέλαγος. Και πήραν τον λόγο από εκεί περίπου που τον είχαν αφήσει τα λαϊκά παραμύθια και οι αρίθμητες ιστορίες που άκουγε στον Μόλυβο. Στα λόγια της το παραμύθι έζησε φεγγαρόλουστες στιγμές. Έτσι όπως το φεγγάρι ανεβαίνει πάνω από το κάστρο και απλώνεται στο λιμάνι του Μολύβου. Έτσι όπως απλώνονται οι λυγαριές στα στενά προς το κάστρο μέσα στις γειτονιές και σου ψιθυρίζουν. Έτσι όπως σκύβεις και μαζεύεις αρχαία θραύσματα από την Εφταλού. Έσκυψε και μάζεψε αυτά τα αρχαία πράματα κι έφτιαξε τις δικές της ιστορίες -κλαδάκια και άλλοτε κορμούς- ντυμένες με σαλκίμια, λουσμένες από πυροφάνια, απλωμένες να στεγνώσουν σαν όστρακα πά

  Κυριακή, 23 Αυγούστου 1925 5 απόγεμα. [...] Ας χρωστάμε χάρη στους δασκάλους μας. Σ' αυτούς που μας άσκησαν για να μπορούμε ν'  αντέχουμε και να ελπίζουμε ακόμη και σε τούτη την ερημιά. ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ Μέρες Α' ["Παιδιά από τη Σαμαρίνα" από την ταινία "Έξοδος 1826" του Βασίλη Τσικάρα.  Όταν 120 άντρες από τη Σαμαρίνα Γρεβενών κατεβαίνουν να συνδράμουν το Μεσολόγγι]  

  οι μικρογράμματοι της Ιστορίας ΤΩΝ ΑΦΑΝΩΝ Μονόχορδες γραφές στους τοίχους, Ομιλίες απελπισμένες Των αφανών. ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΜΑΡΚΟΓΛΟΥ 1 Αν τους συγκεντρώσεις είναι πολλοί. Πολλοί αυτοί οι αφανείς. Όχι τα αρχιγράμματα. Οι έντιτλοι. Αυτοί οι αφανέρωτοι. Οστά γεγυμνωμένα. Το σμήνος. Αυτές. Που όρμησαν πετώντας στα νερά των ποταμών. Δικαιωμένοι. Αδικαίωτοι. Ποιος μπορεί να πει. Ποιος μπορεί για την ευθύνη αυτού του αίματος να μιλήσει. Όταν το αίμα μυρόβλυσε όπου έπεσε, ποιος μπορεί να πει τι κάνουμε μ' αυτό το μύρο που έσταξε στα χέρια μας. ΕΥΘΥΝΗ Ζητούσε να μάθει Τα χρόνια του Το αίμα του Αυτά που έδωσε Ποιοι τα' χαν καρπωθεί. θανατί λάγγεμαν 1680. Δυτικός Πόντος. Πάφρα. Ο Χασάν Αλήμπεης διατάζει να συλλάβουν νεαρές γυναίκες για τα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Έχουν ήδη προηγηθεί άπειρες απόπειρες εξισλαμισμού των Ελλήνων.. Τελευταία τους είχαν απαγορεύσει να μιλούν την ελληνική. Μάλιστα προς αυτή την κατεύθυνση έκοψαν σε μια μέρα 15000 γλώσσες Ελλήνων. Το γεγονός αναφέρει

   ΠΑΡΟΥΣΙΑ από μακριά ακούς την καμπάνα Παρουσία πλήθους πλήθος την ώρα που τα στιχηρά ιδιόμελα διαβάζονται του εσπερινού στην εκκλησία βγαίνοντας χωρίς στα ονόματά τους τον ήλιο χωρίς το βοριά να υποδηλώνει Ζωή στα μαλλιά άρχισαν να μαζεύονται 194 χρόνια μετά τη μεγάλη σφαγή πλήθος πλήθη της νήσου εκείνης οι κάτοικοι με κλαδιά με λουλούδια με κεριά με κάτι βάγια συνήθως άλλοι κρατώντας στα χέρια γρηγορώντας άρχισαν να μαζεύονται όπως παλιά. ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΗΣ [ανέκδοτο] φωτογραφία: Στρατής Βογιατζής "εσωτερικός κόσμος - Μαστιχοχώρια"

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΒΛΕΜΜΑΤΑ Στων επισκεπτών τα βλέμματα μπροστά στο τρομερό τους ράφι εκείνη μόνο τη λοξή σπαθιά πιθανότατα να ήθελαν να αφήσουν να φανεί στο μετωπιαίο. Τ' άλλα, τα άλλα τα κοινά, ίσως καλύτερα θα προτιμούσαν οι νεκροί, της μεγάλης σφαγής οι νεκροί, να μην υπήρχαν ή να τους είχε, γιατί όχι, δοθεί απ' την αρχή ένας νέος τρόπος να τα κρύψουν. Μην πληγωθούν . μη όσοι θέλοντας ερχόμενοι να δουν, να ιδούν τα κτίσματα, τον περικαλλή τον ένδοξο της Νέας Μονής Ναό μη τον εαυτό τους αντί αυτών στα τρομερά τους τα κρανία τα τρομερά τους τα κρανία δουν πλην της σπαθιάς της λοξής εκείνης της σπαθιάς και φοβηθούν και φύγουν. ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΗΣ, Ο ανθοκόμος, εκδόσεις Γαβριηλίδη 2011

  Γκραβούρα εξωφύλλου: "Γυναίκες της Χίου, 1740", Τυπογραφείο ΕΝΤΥΠΟ, Χίος εκδόσεις Αιώρα, 2015 Μεταφορά της ιστορίας της Βγερούς στο χιώτικο ιδίωμα: Στέλλα Τσιροπινά, φιλόλογος "..... Κόπιασε, κορούλα μου, να σε τρατάρω άθος γλυκό, να σε πάω κάτω αφ' τα δέντρα που επαίζαμε κρυφτούλι με τη μάνα σου, που κάμναμε τις κούνιες μας και ενταντεύαμε τις κουρελίτικές μας κούτσες! Έλα να σου δείξω εγώ, η γριά και η πολλακαμένη, τον τόπο μας τον αγιασμένο, που εμαρτύρησε! Έλα να σε σεργιανίσω στα σοκάκια της Χώρας μας, να σου δείξω τους πλατάνους που επότισε το αίμα μας, έλα να σου δείξω πού εξεψύχησε ο θείος σου ο Μικές και πού ο πάππους σου! Έλα, κορούλα μου, γλυκιά, να δεις πού επρωτόδε φως η άμοιρη η μανίτσα σου, πού ετραγούδησε, πού ήκλιαψε... Έλα να σκύψεις στο πηγάδι μας, ν' ακούσεις τον αντίλαλό σου, να σμίξει με όλα τα απεθαμένα μας και τους αχούς τους. Κι ύστερις, ξαναγύρισε στον τόπο σου, στον άντρα σου και τα παιδιά σου και πε τως τι είδες και τι ήνιωσες. Βάλε