το δικό μας Αίπος

 

“το δικό μας Αίπος”

δυο λόγια πάνω στην ομώνυμη έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Χούλη

οδός Ομήρου, Πιτυός, Βόρεια Χίος, 30 Ιουλίου -1 Αυγούστου 2021

Δες! Δες, καλή μου!

Είναι ακριβώς μπροστά σου

όλα,

ολοφάνερα.

Μπορείς να δεις

ΣΟΦΟΚΛΗΣ

Χρόνια ανεβαίνει αυτός ο άνθρωπος -ποιητής είναι- ανεβαίνει κατεβαίνει σκαρφαλώνει βυθίζεται χάνεται

-πηγάδια σπηλαιοβάραθρα αλώνια μάντρες ξεροτρόχαλα ο Άη Γιώργης οι δρύδες το Ρημόκαστρο οι αστιφίδες οι ατσιδόπετρες τα κρινάκια τα δέντρα αθρώποι-δέντρα η Σταυρινή ο Αντωνάκης ο Γιάννης ο Αργύρης ο Χρήστος ο Μάρκος η θάλασσα πάντα η θάλασσα όριο όρος η θάλασσα το όριο που' ναι το Αίπος όταν το Αίπος από μόνο του είναι νησί άγονη γραμμή βραχονησίδα σώμα που άγιασε μες στη σιωπή (το βεβαιώνει κι ο Άνεμος, κάτοικος μόνος, πέρασμα, γέφυρα ο άνεμος, φεύγει, κατεβαίνει ανταμώνει εκείνη που' ναι η θάλασσα, της φέρνει μηνύματα την κάνει να ριγά κουβαλά όλα όσα του' δωσε εκείνος που' ναι ναός “Ναός το Αίπος, ναός μες στ' άστρα”,¹ όλα όσα, το ελάχιστο αγκάθι, τα σπάρτα τις παπαρουνιές τις άγιες πέτρες, αυτά που κείνη νήστεψε και τα νηστεύει προτού αύρα γίνει προτού δροσιά-

Χρόνια αυτός ο άνθρωπος κυοφορεί τον τόπο, τον ζητά, τον αναζητά, τον έχει εγκολπωθεί και τον αποζητά ξανά την ίδια στιγμή -μυστήριο πώς κουβαλά τη ρίζα του πάνω του, το τραγικό αυτό που' ναι η πέτρα προτού ανθίσει, μυστήριο πώς, έγινε εγχάρακτος, αφού διαβάζεις εύκολα πια στο πρόσωπό του τα εφτά μονοπάτια και τα άλλα τόσα αχαρτογράφητα, σωσμένα μόνο στα λόγια γύρω απ' τη φωτιά, μονοπάτια που' ναι γνωστά μονάχα στους τσομπάνηδες, μόνο αυτοί μπορεί να σου μιλήσουν γι' αυτά τα κρυμμένα μυστικά και κάποτε ούτε κι αυτοί, μόνος τότε μοναχός χαρτογραφείς το άγραφο το άλεκτο και το διασώζεις

Χρόνια τώρα τον υπερασπίζεται² αυτός ο ανυπεράσπιστος με τρόπο μονήρη ή και ομοθυμαδόν, χρόνια τώρα χρειάστηκε αφού χρειάζεται να προασπίζεται κανείς την ομορφιά σ' αυτόν τον τόπο³ με νύχια και με δόντια δια πυρός δια σιδήρου ή και με όποιον άλλο τρόπο μπορεί η ψυχή σου, όσο μπορεί η ψυχή του, με ό,τι έχει και δεν έχει με ό,τι του έχει απομείνει και του έχει απομείνει το απόσταγμα, αυτό το ίδιο το βλέμμα, που είδε που βλέπει που συμπυκνώνει, “άγρυπνος φρουρός το βλέμμα του, /θα ήταν αδύνατο να αγνοήσει αυτή τη συνοδεία”⁴.

Το βλέμμα αυτό που' ναι απόσταγμα όταν κατορθώσει να συλλάβει την ψυχή, αυτό που καλά-καλά δεν ξέρεις ότι κουβαλάς και εκείνος το βλέπει, το είδε, ασκήθηκε να το αναζητά, γιατί “όχι, στα μάτια, στο είναι βαθιά είδε”⁵ τα όσα είδε, “όχι, την έκδηλη εικόνα, μα πάντοτε” την άλλη, “την αμφιρρεπή, την αδιόρατη, που δεν πιάνει /το μάτι που νωθρά παρατηρεί [...] κάτω /από της εικόνας την /επιδερμίδα της εικόνας”. ⁶

Ασκήθηκε χρόνια. Σιωπηλά σεβαστικά βουβά -θυσιαστικά ίσως. Τρέμοντας. Προπάντων τρέμοντας. Όπως το είπε ο Μάρκος -ο Κορυφαίος του Χορού των πηγαδιών- πρόσωπο εμβληματικό όσο ζούσε μέσα στις λήψεις του Χούλη. Σχεδόν ταυτισμένο με το ίδιο το Αίπος:

“Ξυπνώ! Εν έχει κάτι πιότερο! Βγαίνω σα μεθυσμένος. Βγαίνω και σα να τρέμω. Ύστερις γίνομ' ένα με όλο το Βουνό”⁷

Τώρα τον αποθέτει αυτόν τον τόπο -ένα κομμάτι του- όσο κομμάτι μπόρεσε, κάτι απ' ό,τι του χαρίστηκε, του επιτράπηκε να το αιχμαλωτίσει, να το χαρίσει τώρα με τον τρόπο που του δόθηκε, απλόχερα και κοπιαστικά, -αντιχάρισμα σε όσους βλέπουν ακόμα. Σε όσους τον διψούν ή θα μάθουν να τον κοιτούν όπως τον είδε εκείνος. Εικόνισμα του Θεού.

Το φυλαχτό αυτό -σε όσους γονυκλινούν ακόμα σ' αυτό το ύστατο μεγαλείο αυτής της κατά τα άλλα “waste land”, με την έννοια της αλωμένης και σπαταλημένης χώρας, αυτού του ωραίου νεκρού⁸-

εγκόλπιο

“ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ ΠΩΣ Η ΠΕΤΡΑ ΤΡΑΓΟΥΔΕΙ”

Βιθέντε Αλεϊξάνδρε

Τόπος γεννησιμιός και τόπος εγερτήριος. Τόπος σύμβολο. Τόπος μυθικός. Προσκυνηματικός.

Αίπος: Βουνό, του Ήλιου και του Απόλλωνα. Της θεάς Πέλλινας,

της Ομηρικής Παιπαλόεσσας, της Ελληνόστρατας, του Βασιλιά του Ανήλιου, του Δρίμακου, του Πικιώνη, του Ζολώτα, του Κανελλάκη, του Βλαστού. Του Παπαχατζιδάκη. Των πεσόντων του '12. Των περιηγητών και των δούλων.

Των πηγαδιών του Έρωτα, της άκρης του ορίζοντα, της ατσιδόπετρας, του μεσημεριού ενός Ιούλη.

Των κοπαδιών, των μονοπατιών, των αναμνήσεων. Των αγριοπερίστερων, των κορυδαλλών, της σιωπής, της αντοχής, της προσμονής, της ερημιάς, της παρηγοριάς, της Εγγύσας, των βράχων, των γκρεμών, της αγριελιάς, των Κυμιών, του Ρικοπό, της Σελάδας, τ' Α(ε)τού, του Σεληνόφωτος, της μάντρας του φτωχού, της αχνοφεγγιάς, του Άι-Γιωργιού, της θάλασσας από ψηλά, της ξεκάθαρης ματιάς.

Του Αγέρα.

ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΛΗΣ

[κείμενο για την Έκθεση φωτογραφίας του ΕΠΑΛ Βροντάδου για το Αίπος, 15-22 Μαϊου 2013]

1Χούλης Νίκος, Τόπος γυμνός, ιδιωτική έκδοση εκτός εμπορίου, Χίος 2012

2Χούλης Νίκος, Ως άλλοι δοξόσοφοι, 11 Μαϊου 2012, https://www.aplotaria.gr/doxosofoi-nikos-choulis/

3Χούλης Νίκος, Καλύτερα να παίρνει κανείς την αναπνοή του στα βουνά, 3 Απριλίου 2012, https://www.aplotaria.gr/choulis-kalytera-na-pairneis-ta-vouna/

4Σοφοκλής, Τραχίνιες (μτφρ.Κ.Βαλάκας-Ε.Παπάζογλου), ΚΘΒΕ, 2003-2004

5Άγρας Τέλλος, Εκείνη με τις βιόλες, Τριαντάφυλλα μιανής ημέρας, Τα ποιήματα, τ.β', Μ.Ι.Ε.Τ, σελ.62, 2017

6Levertov Denise, Ουίλλιαμς. Ένα δοκίμιο, Ποιήματα (μτφρ.Γ.Λειβαδάς), Ηριδανός, 2007, σελ.42

7Χούλης Νίκος, Αίπος -σε φάση κομποσχοίνι (υπό έκδοση, εκδόσεις αγιάρι, Χίος, 2022)

8 Άγρας Τέλλος, αποσπάσματα, ό.π, σελ.362