ο χρυσοκότσυφας του Νίκου Χούλη

 

Ο ΧΡΥΣΟΚΟΤΣΥΦΑΣ: ποιητική συλλογή του Νίκου Χούλη,

Χίος, 2020 (αγιάρι)*

Είναι πολλά χρόνια πια που ο Νίκος Χούλης περπατά τους τόπους της ποίησης. Με ταπεινότητα, με απόλαυση άλλοτε ή και με φόβο, πάντοτε όμως σαν άνθρωπος που η ζωή και οι λέξεις της του έχουν δοθεί σαν ένα ασήκωτο ή ακατανόητο δώρο – βιολί να το πούμε, πόνο, καΐκι ή προσευχή;

Η τελευταία του ποιητική συλλογή, με τίτλο «Ο ΧΡΥΣΟΚΟΤΣΥΦΑΣ», διαθέτει λέξεις και ποιήματα καθαρά, στιλπνά σαν το μεταξένιο φτέρωμα του κοτσυφιού, αλλά το μαύρο –διάφανο μαύρο και δριμύ – παραμονεύει. Νιώθει κανείς ότι ο Ν. Χ. πολύ θα το ήθελε να κελαηδήσει μιαν ευτυχία – όπως ο κότσυφας που έχει φωνή σωστό φλάουτο – μα οι δικές του ομοιοκαταληξίες δεν είναι τακτικές, ο ρυθμός από ποίημα σε ποίημα κι από στίχο σε στίχο λες κάτι παθαίνει κι όλο αλλάζει, μια λέξη, που από την αρχή κιόλας ενός  ποιήματος ψάχνει να την ξεστομίσει, βρίσκει το δρόμο της στη μέση ή στο τέλος του ποιήματος. Γιατί; Μήπως επειδή η ποίηση δεν έχει για φυσικό της χώρο την ευτυχία, αλλά τον παιδεμό;

Το βέβαιο είναι, πάντως – όπως και για το πραγματικό κοτσύφι – ότι τον τόπο που γεννήθηκε ο Ν. Χ. δεν τον αλλάζει. Μέσα εκεί συλλέγει ή σπέρνει τις λέξεις του (στο Λιγαρωπό, στο Δραάσι, στη Χωματσιά, στο πηγάδι του Πικρού) και μέσα εκεί – στης σιωπής την αγκαλιά – τις βλέπει να μεγαλώνουν και να ενηλικιώνονται.

Εξάλλου δεν μπορεί να είναι τυχαίο ότι οι τελευταίες δύο (από τις τέσσερις συνολικά) ποιητικές συλλογές του έχουν εκδοθεί σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, εκτός εμπορίου  – έχει, λοιπόν, τους δικούς του τρόπους και τους δικούς του ήχους να σφυρίζει τα ποιήματά του, ίσως να είναι αυτός και ο προσωπικός του, ένας ιδιαίτερος εκ των προτέρων συναγερμός για να μην πλακώνουν κάθε είδους αρπακτικά στον ιερό χώρο της ποίησης, τον οποίο προσπαθεί να διακονήσει.

Πάντως, ακόμη και όταν «δεν έχει να πάει  πού, δεν έχει με κανένα να μιλήσει», η ποιητική έμπνευση του Ν.Χ. εξακολουθεί το ανορθόδοξο κελάηδημά της, μπολιάζοντας τις δημιουργίες της με λαϊκές κουβέντες – ανέκαθεν ποιητικές αυτές, χωρίς τερτίπια και φτιασίδια – όπως αυτή ενός πρωταγωνιστή σε ποίημά του, του Φάνη: «το τίποτί μου, τίποτις κι όπως το πάρεις».

Η αλήθεια είναι πως μια τέτοια ποίηση δύσκολα χτυπιέται από κυνηγούς και ζωντανή δεν πιάνεται από σκυλιά: την ευλογεί σχεδόν, χαρίζοντάς  της  αυτά τα δύο  βασικά  χαρακτηριστικά του ο «Ο ΧΡΥΣΟΚΟΤΣΥΦΑΣ» του τίτλου της, πρωταγωνιστής και στο ομώνυμο ποίημα της συλλογής:

Μπήκε ο πατέρας

(στους ώμους χιονόνερο)

το λαβωμένο κρατώντας

στα χέρια του εκείνο πουλί

 

μπλε στο αντιφέγγισμα

διάφανο

μαύρο – δριμύ

άφεχτα ακόμα

                         δεν ήξερα

 

είδα επλησίασα

ίσκιος θανάτου

μες στο κλουβί.

 

Εν κατακλείδι, τα ποιήματα του Νίκου Χούλη λαμποκοπούν (και θα λαμποκοπούν) στο στόχαστρο του χιονιά κι ας έχουν χάσει προ πολλού όλα τα κλειδιά της ευτυχίας τους. Δεν τα μέλλει που ο δρόμος τους μπορεί να γίνει γκρεμός. Με το βλέμμα τους σταθερά στραμμένο στα άστρα, φυτεύουν ήσυχα τα κρινάκια τους, μήπως «από τη μεριά του δειλινού φωτοστολιστεί καμιά φορά η απουσία». 

Τέλος, είναι ποιήματα που δεν έχουν ανάγκη τις ευχές: π. χ. τα τετριμμένα «καλοτάξιδα» ή άλλα συναφή συμβατικά λογάκια. Αφού, έτσι κι αλλιώς, εν τη γενέσει τους, στον πιο βαθύ βυθό κωπηλατούν και ταξιδεύουν, που λέγεται «αλήθεια»:

ΤΑ ΤΡΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΣΟΞΥΛΑ

Πήρε ένα κομμάτι το πιο σιωπηλό

να φτιάξει βιολί.

 

Με  τ’ άλλο καλαίσθητο αρμάρι,

τον πόνο να κρύψει

                                 να τον σφαλίσει εκεί.

 

Και με το τρίτο καράβι, καΐκι,

πλεούμενο (θυμήθηκε τ’ όνειρο)

 

                                                     πάνω του

σκάλισε –σαν καταστάλαγμα-

του κυμάτου

                       που μόλις πέρασε

                               με τ’ αφρολούλουδα,

                                             την προσευχή.

 

                                                                                                   Στέλλα Τσιροπινά, φιλόλογος

 

 

*Η ποιητική συλλογή «Ο ΧΡΥΣΟΚΟΤΣΥΦΑΣ» σχεδιάστηκε και εκτυπώθηκε στο τυπογραφείο

«ΕΝΤΥΠΟ», σε 200 αριθμημένα αντίτυπα και βιβλιοδετήθηκε στο χέρι από τον Παντελή Κρομμύδα

 

Το αγιάρι:

Ι. η σωστή ρύθμιση της παλιάς ζυγαριάς και του κανταριού (από την αραβοτουρκική λέξη ayar: βαθμός καθαρότητας πολύτιμων μετάλλων, ακρίβεια βάρους νομίσματος)

ΙΙ. στην αργκό, χαρακτηρισμός ατόμου που εμπνέει εμπιστοσύνη

ΙΙΙ. είδος περιστεριού που, όσο κι αν απομακρυνθεί, επιστρέφει πάλι

 

Οι προηγούμενες ποιητικές συλλογές του Ν. Χ. είναι: ΕΝ ΟΛΙΓΟΙΣ, Χίος 2003 (Άλφα Πι),

Ο ΑΝΘΟΚΟΜΟΣ, Αθήνα 2011 (Γαβριηλίδης), ΤΟΠΟΣ ΓΥΜΝΟΣ, Χίος 2012 (Έντυπο)

 

**Η συνοδευτική φωτογραφία είναι του Δαυίδ Μπάκα (φιλόλογος – ποιητής)